Niezwykły pałac Czartoryskich w Starym Sielcu. Jego budowy nigdy nie ukończono... Zobacz zdjęcia

Olgierd Czartoryski i jego żona Mechtylda z Habsburgów pamiętani są jako ostatni właściciele przedwojennego Baszkowa. Nie wszyscy jednak wiedzą, że należał do nich również majątek w Starym Sielcu i nigdy nie ukończony pałac, który miał być klejnotem w architektonicznej kolekcji wielkopolskich książąt.

Olgierd Aleksander Jan książę Czartoryski na Klewaniu i Żukowie herbu Pogoń Litewska, bo takie pełne nazwisko nosił nasz bohater, urodził się 25 października 1888 r. w Sielcu w gminie Jutrosin w powiecie rawickim, jako syn księcia Zdzisława Aleksandra Tytusa Czartoryskiego oraz Marii Heleny z Zalewskich herbu Prawdzic. Czartoryscy to ród książęcy pochodzący od Konstantego, księcia na Czartorysku, wnuka księcia litewskiego Giedymina. Przodek tej rodziny był zatem blisko spokrewniony z królem Władysławem Jagiełłą.

Sielec Stary pochodzi z XV w. Właścicielami byli Włościejewscy, Malechowscy, Kołaczkowscy, Siewierscy, Zawadzcy, Zakrzewscy, Bronikowscy, a od 1884 r. należał do Czartoryskich. Pierwszy dwór wybudował w latach 90. XVIII w. Antoni Bronikowski. Kolejny powstał na pocz. XIX w. Ojciec Olgierda będąc posłem do niemieckiego parlamentu często przebywał w Berlinie. Gdy jednak miał chwilę wolnego, spędzał go w Sielcu, gdzie często odwiedzali go m.in. pisarze Henryk Sienkiewicz i Władysław Reymont; malarze Juliusz Fałat, Jan Grzegorz Stanisławski i Leon Jan Wyczółkowski oraz rzeźbiarze Antoni Madeyski i Jan Szczepkowski. Jak podawał Olgierd ks. Czartoryski, ojciec poza urzędnikami, nigdy nie pozwalał Niemcowi przekraczać progu domu. W 1909 r. sielankowe życie przerwała śmierć Zdzisława Czartoryskiego, a jego dobra przejął właśnie 21-letni Olgierd.

Olgierd obok swojego pałacu postanowił wybudować w 1911 r. nową posiadłość. Projektantem był Roger Sławski. W Sielcu osiadł ostatecznie w 1912 r., choć często podróżował. 11 stycznia 1913 r. wziął ślub z Mechtyldą Marią arcyksiężną Habsburżanką-Lotaryńską, córką wielkiego admirała Austro-Węgier i praprawnuczką samego cesarza Leopolda II. Małżonkom prawdopodobnie zabrakło środków na dokończenie budowy nowego pałacu w Starym Sielcu, a zamieszkiwali wówczas w Jutrosinie Wybuch I wojny światowej zastał ich w Krakowie. W okresie Wielkiej Wojny książę służył w Czerwonym Krzyżu w Sztabie Generalnego Gubernatora niemieckiego na terenie Polski. Po wojnie okazało się, że sowieci wiosną 1918 r. splądrowali majątek jego dziadków ze strony matki w Ostapowcach. 23 lutego 1922 r. Czartoryski wykupił Baszków gminie Zduny oraz Stary Kobylin w powiecie krotoszyńskim za 200 mln marek polskich. W majątku baszkowskim, gdzie zamieszkał na polowania odwiedzali go m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki, prymas August Hlond, czy ambasadorowie Włoch, Hiszpanii, Francji oraz pozostali dyplomaci ze Szwecji, czy Danii. Czartoryski poświęcił się też sprawom polskim i często podróżował po Europie. Po kampanii wrześniowej jego majątek i wszystkie środki zostały skonfiskowane, a on z rodziną został więźniem w swoim dawnym majątku. Z czasem wywieziono go do Warszawy, skąd udał się do Włoch, stamtąd do Francji i Belgii, a żywot zakończył w Brazylii, gdzie zmarł 6 lutego 1977 r., dokładnie 11 lat po swojej żonie. Ich prochy zostały 21 lat później sprowadzone do Polski i spoczęły na cmentarzu w Jutrosinie.

Książę Olgierd Czartoryski jeszcze przed wybuchem wojny wysłał swoje cenne rzeczy w skrzyniach do Kozłówki. Wyposażenie pałaców nie ucierpiało w czasie wojny, lecz dopiero wraz z nadejściem Armii Czerwonej. Majątek w Baszkowie został znacjonalizowany i przeszedł na rzecz Skarbu Państwa, a od 1987 r. jest tam Dom Pomocy Społecznej.

Czytaj także: Wielkopolska pełna tajemnic. Poznaj ciekawostki związane z naszym regionem

Nowy pałac w Starym Sielcu miał nawiązywać stylem do zamku Le Plessis-Boureé we Francji, stąd często określano go mianem zamku. Miał powierzchnię 12,8 tys. m3. Od konfiskaty majątku Czartoryskich minęły 83 lata, a nieukończony nigdy zamek stoi do dziś, choć opustoszały.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]

Turystyczna Wielkopolska: Kalisz

Obserwuj nas także na Google News