Powstanie Wielkopolskie: mieszkańcy Winiar pamiętali o przodkach, którzy zdobywali halę Zeppelinów i poznańskie forty

- Apel Pamięci jest inicjatywą radnych Rady Osiedla Winiary oraz uczniów Szkoły Podstawowej nr 27 – mówi Przemysław Piwecki, wiceprzewodniczący Rady Osiedla Winiary.

- Przypominamy sylwetki powstańców wielkopolskich należących do Winiarskiego Oddziału Powstańczego oraz skautów z drużyny Jana III Sobieskiego - zdobywców hali Zeppelina, koszar na Golęcinie, oraz trzech fortów obronnych, uczestników walk o lotnisko Ławica i o Lwów. Chociaż nie ma już wśród nas tych, dla których umiłowanie Ojczyzny było ważniejsze niż własne życie to my o nich pamiętamy.

Oryginalny pomnik, który w tym miejscu stał przed wojną, został zniszczony przez okupanta. Mieszkańcy, przy udziale Instytutu Pamięci Narodowej, odbudowali go i uroczyście odsłonili w październiku 2021. Wcześniej przy skwerze winiarczycy co roku organizowali Apel Pamięci.

Winiarczycy są dumni ze swojej historii. Przypominają, że w latach 1906/1907 dzieci winiarskie brały udział w strajku szkolnym, w obronie nauczania religii i w języku polskim, a w dzielnicy wyróżniały się dwa środowiska: sokole i skautowe.

- W 1911 r. druh Andrzej Pokrywka założył winiarskie gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół", które nie tylko szerzyło kulturę fizyczną, ale i kształtowało świadomość narodową – opowiada Przemysław Piwecki.

- W ten sposób przygotowywano przyszłych żołnierzy do walki o sprawę polską. Z „Sokoła” wywodzili się nasi powstańcy, a dowódcą powstańczego oddziału winiarskiego był Wincenty Pokrywka, zastępcą Franciszek Łagoda, a później Antoni Bajerlein.

Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w dniu 28 grudnia 1918 roku, grupa żołnierzy pod dowództwem druha Kazimierza Remleina, rozbroiła tabor amunicyjny z trzema oficerami na czele, zdobywając konie i około 20 wozów z amunicją.

Tego samego dnia patrol braci Antoniego i Maksymiliana Bajerleinów oraz Marcina Herkowiaka rozbroił oddział 16 żołnierzy niemieckich, zdobywając karabiny, amunicję i granaty ręczne.

Z kolei pierwszy pluton skautowy w Winiarach, składający się m. in. z młodzieży młodszej „Sokoła" , powstał w 1913 r. W 1914 r. dowódcą tego plutonu był Stanisław Saroszewski, późniejszy działacz niepodległościowy i powstaniec. Skauci z drużyny Jana III Sobieskiego wzięli czynny udział w walkach w centrum miasta, już w pierwszym dniu powstania. Brali udział w zdobywaniu Fortu VIII - Grolmana oraz koszar i lotniska w Ławicy.

Kompania skautowa weszła w skład 1 pułku Strzelców Wielkopolskich jako pierwsza kompania regularnego wojska.

Winiarczycy zajęli 31 grudnia 1918 r. Fort VI i Via, gdzie zdobyli m.in. 1500 karabinów, około 3000 koców i prześcieradeł, dwa motory elektryczne wraz z całym urządzeniem koszarowym. Ponadto 5 stycznia w południe ostatecznie przejęli halę sterowcową na Winiarach, a w niej sprzęt lotniczy, brali udział w zdobywaniu lotniska Ławica, a wielu z nich walczyło także o Lwów.
Skauting wychowywał młodzież w duchu polskim i niepodległościowym.