Prof. Maciej Gutowski: Jesteśmy na drodze do anarchii prawnej

Sąd Najwyższy uznał, że prezydent Andrzej Duda nie mógł ułaskawić ministra Mariusza Kamińskiego. Ostro zareagowali politycy PiS. Otoczenie prezydenta twierdziło, że są opinie naukowców wskazujące na możliwość ułaskawienie w tej sprawie. Kto ma rację?

Maciej Gutowski: Uchwała Sądu Najwyższego była reakcją zupełnie naturalną i słuszną. Nikt nie kwestionuje prezydenckiego prawa łaski, jednak jego granice muszą być jasne. Sąd wypowiedział się tylko czy słuszne było umorzenie tej sprawy na podstawie decyzji o ułaskawieniu. Stwierdził, że prawo łaski nie obejmuje abolicji indywidualnej, czyli indywidualnego zakończenia toczącego się postępowania. Innymi słowy, prezydent może kogoś ułaskawić dopiero wówczas, jeśli jego wina została potwierdzona prawomocnym wyrokiem. Reakcje polityków były więc znacznie przesadzone.

Co się teraz wydarzy w sprawie ministra Kamińskiego i innych oskarżonych za prowokację w tzw. aferze gruntowej?

Nie wiem, jaki będzie ciąg dalszy, ale wiem, jaki powinien być. Skład trzech sędziów Sądu Najwyższego, związany uchwałą siedmiu sędziów, powinien uchylić wyrok warszawskiego Sądu Okręgowego. Czyli wyrok uchylający pierwszy wyrok i umarzający postępowanie, w którym w pierwszej instancji zapadły wyroki skazujące. W efekcie sprawa karna powinna wrócić do rozpoznania. Jeśli sądy za jakiś czas prawomocnie skazałaby oskarżonych, wtedy prezydent mógłby skorzystać z prawa łaski.

Mówi Pan, że nie wie, jak będzie. Mamy anarchię prawną, w której różne władze robią, co się im podoba?

Mamy dziś trzy wnioski do TK. Marszałka Sejmu, oparty na błędnym rozumieniu sporu kompetencyjnego, którego nie ma, bo przecież nie było sporu, kto ma wykonać prawo łaski. SN nie chciał go wykonać, lecz określił jego granice. Prokuratora Generalnego mówiącego, że niekonstytucyjne są zapisy KPK w zakresie kasacji w razie ułaskawienia. Takiej regulacji nie ma w kodeksie. Po prostu prawo łaski było przedwczesne. I wniosek grupy posłów, która chce zakazać SN wydawania uchwał w odpowiedzi na pytania prawne. Proponuję iść dalej i zakazać sądom wydawania wyroków w ogóle. Załatwimy od razu reformę wymiaru sprawiedliwości, bo nie będzie błędnych orzeczeń. A na poważnie? Jesteśmy na najlepszej drodze do anarchii prawnej.

Andrzej Grajewski: Nie możemy być z Kręciną przyjaciółmi