Raport Młodzież 2011: cenią przyjaźń i chcą pomagać

Niegrzeczny, bezczelny, leniwy, wulgarny i agresywny - te stereotypowe cechy dzisiejszej młodzieży powszechnie obecne zwłaszcza w świadomości starszych ludzi, o dziwo, powoli odchodzą w zapomnienie. Z raportu Młodzi 2011 wydanego przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów wynika, że młodzi Polacy mają wprawdzie w życiu pod górkę, ale są ambitni, odpowiedzialni, dobrze wykształceni i cenią udane życie rodzinne.

- Negatywne postrzeganie i stereotypizowanie młodych ludzi przez starsze pokolenie może wynikać z tego, że różne grupy wiekowe w inny sposób wartościują pewne rzeczy. Na przykład, dla dorosłych siedzenie przed komputerem jest stratą czasu, a dla młodych to sposób na budowanie więzi społecznych - wyjaśnia dr Łukasz Rogowski, socjolog z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. - Wrzucanie wszystkich do jednego worka nie jest właściwe, bo każdy jest inny. Wpływa na to wiele czynników, między innymi miejsce zamieszkania czy przynależność do subkultury.

Ze stopniowej zmiany poglądu na temat wizerunku nastolatków cieszy się przede wszystkim… młodzież. Szesnastoletnia Agnieszka Nowak wielokrotnie spotkała się z generalizowaniem i niesprawiedliwym ocenianiem.

- Kiedy złamałam nogę, musiałam dojeżdżać do szkoły tramwajem, bo rodzice nie zawsze mogli mnie podwieźć. Pewnego razu starsza pani nakrzyczała na mnie, że powinnam ustąpić jej miejsca. Kiedy odpowiedziałam, że nie mogę, bo mam kłopoty z chodzeniem, wyzwała mnie od najgorszych i stwierdziła, że to tylko wymówka - wyjaśnia Agnieszka Nowak. - Byłam okropnie zła, bo wcześniej zawsze ustępowałam starszym miejsca, nawet wtedy, gdy byłam zmęczona lub źle się czułam.

Z raportu wynika, że współczesna młodzież potrafi pogodzić wartości, takie jak szczęście osobiste i rodzinne z pracą oraz dążeniem do uzyskania wykształcenia.

Największe inwestycje i zaangażowanie nastolatków koncentrują się jednak wokół edukacji, która w przyszłości ma być źródłem prestiżu, bezpieczeństwa i wysokiej jakości życia. Z drugiej strony, młodzi ludzie są coraz bardziej świadomi dużych wymagań rynku pracy oraz iluzoryczności dyplomu. W ciągu pięciu lat o prawie 10 procent spadła liczba osób zainteresowanych ukończeniem studiów wyższych. Zwiększa się natomiast grono uczniów ubiegających się o miejsce w technikum.

- Zawsze chciałam studiować kulturoznawstwo, jednak ze względu na brak pracy po ukończeniu takiego kierunku zdecydowałam się na technikum informatyczne. Z matematyki nigdy nie byłam orłem, ale przysiadłam nad książkami, dobrze zdałam maturę i dostałam się na politechnikę - tłumaczy Elżbieta Zajączkowska. - Mimo że jeszcze studiuję, dostałam pracę w firmie komputerowej, a kulturoznawstwo traktuję jako hobby. Zawód informatyka gwarantuje mi pieniądze, by móc podróżować po świecie i realizować swoje pasje.

Jak się okazuje, zmianie uległy także zwyczaje dotyczące spędzania czasu wolnego. Co młodzież robi po szkole? Z badania przeprowadzonego przez CBOS w 2010 roku wynika, że prawie połowa uczniów korzysta z zajęć pozalekcyjnych, wśród których królują korepetycje i dodatkowe kursy edukacyjne, takie jak nauka języków obcych. Popularnością cieszą się także warsztaty artystyczne i lekcje komputerowe.

Według raportu Młodzi 2011 w czasie wolnym młodzież najczęściej uprawia sport oraz wychodzi z przyjaciółmi, by coś wypić, zjeść, potańczyć. Niewiele, bo tylko dwa procent respondentów deklaruje przynależność do różnych organizacji.

- Obecnie zmienia się sposób rozumienia samego słowa organizacja - dodaje dr Łukasz Rogowski. - Młodzi mogą realizować te same cele i zadania, ale w inny, mniej formalny sposób, na przykład, organizując akcję na Facebooku przeciwko znęcaniu się nad zwierzętami. Taka forma jest dla młodzieży bardziej atrakcyjna.

Według raportu Młodzi 2011 do najważniejszych wartości cenionych przez młodych ludzi należą życie rodzinne, przyjaźń i interesująca praca. Dzisiejsza młodzież nie chce zmieniać świata, ale raczej się do niego przystosować. Wielkie ideologie zastąpiły przekazy bardziej przyziemne i zindywidualizowane. Punkt ciężkości został przeniesiony z tego, co publiczne, na to, co bezpośrednio dotyczy jednostki. Młodzi nie chcą się buntować i rzucać rękawicy światu. Skupiają się raczej na swoich aspiracjach i życiowych dążeniach.

- Młodzież obecnie szybciej dojrzewa i jest również bardziej świadoma swoich celów, do których uparcie dąży. Skupia się głównie na swoich priorytetach - podkreśla Jolanta Tumach, psycholog.

Od 2008 roku nie zmieniła się znacznie sytuacja majątkowa młodzieży. Średnia kwota wyliczona na podstawie deklaracji uczniów wynosiła około 843 złote miesięcznie w przeliczeniu na jedna osobę. Największe dochody deklarują uczniowie podejmujący się prac dorywczych lub odbywający praktyki zawodowe. Więcej w portfelu mają chłopcy niż dziewczęta.

- Młodzi ludzie decydują się na pracę zarobkową już w wieku gimnazjalnym, bo chcą się sprawdzić -wyjaśnia Jolanta Tumach. - Nawet osoby, które pochodzą z zamożnego domu i mają pieniądze na wszystkie swoje zachcianki, szukają dodatkowego zatrudnienia, aby zdobyć doświadczenie, zobaczyć, jak to jest. Praca dorywcza pozwala spróbować dorosłego życia bez większych zobowiązań.

- Negatywne opinie, które generalizują wizerunek młodych ludzi, są bardzo niesprawiedliwe - mówi Lechosław Rybka, dyrektor XX Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu. - W pracy dydaktycznej spotykam się z różną młodzieżą, są to uczniowie lepsi i gorsi, ale najważniejsze jest to, aby umieć z nimi rozmawiać i dawać im wsparcie. My - dorośli powinniśmy pomóc młodym, bo oni szukają jeszcze swojej drogi. Młodzież ma liczne pasje i zainteresowania i robi naprawdę niezwykłe rzeczy.