Renta rodzinna: Kto może się o nią starać?

1. Renta rodzinna może przysługiwać bliskim zmarłego, jeśli był on emerytem, rencistą lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, albo pobierał zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne.

2. Rentę tę mogą dostać: dzieci ubezpieczonego zmarłego, dzieci jego małżonka lub te przysposobione. Pieniądze wypłaca im ZUS do momentu skończenia przez nie 16 lat. Jeśli jednak dziecko nadal się kształci, będzie dostawało rentę aż do zakończenia nauki, ale nie dłużej niż do 25. roku życia - chyba że urodziny te przypadają w trakcie ostatniego roku studiów. Wówczas rentę można jeszcze pobierać do końca roku akademickiego. Rentę bez względu na wiek dostaną też dzieci, jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25. roku życia.

3. Prawo do renty rodzinnej mają również wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie (przed osiągnięciem przez nie pełnoletności) co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, chyba że była ona skutkiem wypadku. Rentę dostaną jednak tylko wówczas, jeśli nie dostają jej po swoich rodzicach albo ci ostatni nie są w stanie ich utrzymać. Prawo to będą miały także w przypadku, gdy zmarły lub jego małżonek zostali ustanowieni ich opiekunami prawnymi przez sąd.

4. Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowcowi, jeżeli ma skończone 50 lat lub jest niezdolny do pracy. Dostanie ją także wdowa (wdowiec), która wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa, które jest uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym, nie ma jeszcze 16 lub 18 lat i uczy się albo jest całkowicie niezdolne do pracy. Warunki te muszą być spełnione w ciągu pięciu lat od śmierci męża (żony). Po tym czasie renty już nie dostaniemy.

Renta rodzinna może przysługiwać m.in. bliskim zmarłego, jeśli był on emerytem, rencistą lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń

5. Żona zmarłego, która nie spełnia żadnego z tych warunków, ale nie ma się z czego utrzymać, ma prawo do okresowej renty przez rok od dnia śmierci męża albo maksymalnie przez dwa lata, jeśli uczestniczy w szkoleniu, dzięki któremu zyska kwalifikacje i będzie mogła podjąć pracę (dotyczy to również wdowca).

6. Rozwiedziona oraz wdowa, której nie łączyła z mężem wspólność małżeńska, dostanie rentę rodzinną tylko wtedy, gdy - oprócz spełnienia warunków wymaganych od każdej wdowy - mąż płacił jej alimenty ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Wdowa, która pozostawała z mężem we wspólnocie małżeńskiej, nawet mimo ponownego wyjścia za mąż może nadal dostawać z ZUS-u rentę rodzinną po pierwszym mężu. Na tych samych zasadach przyznaje się rentę wdowcowi.

7. Rodzice dostaną rentę tylko wtedy, jeśli ich nieżyjący syn lub córka pomagali im w utrzymaniu się. Muszą oni także spełniać warunki takie same jak wdowa lub wdowiec.

8. Jedna osoba dostanie 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; dwie osoby - 90 proc., a trzy lub więcej osób - 95 proc. świadczenia. Wszystkim uprawnionym przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Gdy uprawnionych jest kilku, świadczenie dzielone jest w równych częściach pomiędzy nich.

9. ZUS zmniejszy nam rentę rodzinną (lub jej przysługującą nam część), jeśli nasze zarobki przekroczą 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (od 1 grudnia 2014 r. to 2646,80 zł). Renta (lub jej przysługująca nam część) zostanie zawieszona, jeśli zarobimy więcej niż wynosi 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia (od 1 grudnia to kwota 4915,50 zł) Kwoty te obowiązują do 28 lutego br.

10. Jeśli rentę rodzinną dostaje dziecko, którego oboje rodzice nie żyją, dostanie ono jeszcze dodatek dla sierot zupełnych - 388,62 zł.

11. Jeżeli dostajemy tę rentę, musimy zawiadamiać ZUS o:

• osiąganiu przychodu z pracy zarobkowej albo prowadzenia działalności i o jego wysokości; o wysokości przychodu osiągniętego w minionym roku kalendarzowym - do końca lutego kolejnego roku;
• zmianie miejsca zamieszkania lub numeru rachunku,
• pobieraniu emerytury lub renty z innego tytułu - przyznanej przez inny organ rentowy, albo o pobieraniu uposażenia sędziego lub prokuratora w stanie spoczynku bądź uposażenia rodzinnego;
• pobieraniu zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, bądź renty socjalnej;
• innych okolicznościach powodujących zawieszenie prawa do renty rodzinnej,
• zaprzestaniu uczęszczania do szkoły przez osobę, która skończyła już 16 lat;
• zaprzestaniu uczestnictwa w zorganizowanym szkoleniu, które miało pomóc nam w uzyskaniu kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej.

12. Jeśli nie zawiadomimy ZUS-u o okolicznościach powodujących zmniejszenie, zawieszenie lub utratę prawa do renty i zakład nadal będzie nam ją wypłacał, będziemy musieli zwrócić nienależnie wypłacane nam kwoty z odsetkami.