Różnice płacowe w Polsce. Pracownik szeregowy zarabia o 1407 zł mniej niż mediana. Kobiety wciąż zarabiają mniej od mężczyzn

Pracownicy szeregowi zarabiają średnio o 1 407 zł brutto mniej niż ogólnopolska mediana, tak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń Sedlak&Sedlak za 2020 rok, przeprowadzonego na grupie 19 tys. pracowników szeregowych z różnych branż. Jednak płace wewnątrz grupy pracowników szeregowych różnią się w zależności od branży, województwa oraz płci.

Z raportu wynika, że na wysokość wynagrodzeń ma wpływ płeć. Najniżej wynagradzane kobiety na stanowisku szeregowym zarabiają poniżej 2 900 zł, czyli o 386 zł mniej niż najgorzej wynagradzani mężczyźni, którzy otrzymują 3 286 zł. Różnica ta znacznie wzrasta, gdy porównuje się najlepiej zarabiających pracowników szeregowych. Najwyżej opłacane pracowniczki szeregowe otrzymują 900 zł mniej niż mężczyźni na analogicznym stanowisku. Wśród tej grupy kobiety zarabiają 4 090 zł, a mężczyźni 4 967 zł.

- Niestety różnice w płacach pomiędzy kobietami a mężczyznami występują i nie wynikają tylko z różnic strukturalnych, ale także z aspektów pozamerytorycznych. Polska na tle innych państw OECD nie wypada najgorzej, a luka płacowa wśród grupy osób o średnich dochodach, zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, wynosi mniej więcej tyle, ile średnia unijna, czyli ok. 10 proc. – mówi dr Sławomir Kuźmar z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Luka zmniejsza się, ale bardzo wolno. Specjaliści ze Światowego Forum Pracy oszacowali, że przy tak wolnym tempie potrzeba by 200 lat, aby wysokość wynagrodzeń pomiędzy kobietami i mężczyznami wyrównała się.

Z drugiej strony ważny jest też wymiar czasu pracy, godzenie obowiązków domowych z życiem zawodowym oraz struktura zatrudnienia. Sfeminiozowane zawody, czyli takie w których przeważają kobiety – usługi, handel detaliczny, służba zdrowia, kultura i sztuka czy edukacja - należą do najmniej płatnych. - Mężczyźni zajmujący szeregowe stanowiska zazwyczaj pracują w zawodach, gdzie płace są wyższe np. w przemyśle ciężkim, energetyce, telekomunikacji czy bankowości. Mężczyźni zdecydowanie przeważają też w nowych technologiach, który obecnie są najdynamiczniej rozwijającym się i najbardziej dochodowym sektorem – tłumaczy dr Sławomir Kuźmar.

Na wysokość wynagrodzenia ogromny wpływ ma również branża. Prym wiodą nowe technologie, czyli sektor IT, gdzie najwyżej wynagradzane osoby mogą otrzymać pensję na poziomie 6 500 zł. Tuż obok jest bankowość – 5 200 zł i energetyka – 5 086 zł. Dobre pensje są także w takich branżach, jak telekomunikacja, przemysł ciężki oraz transport i logistyka.

- Wysoki poziom wynagrodzeń w określonych branżach wynika po pierwsze z tego, że są one najbardziej wydajne, czyli dostarczają najwięcej przychodu i zysku, a po drugie, bo mamy ograniczony poziom wykształconych pracowników w danych branżach. Obecnie odnotowujemy dynamiczny rozwój branży IT, ale jeszcze 15-20 lat temu w ogóle nie było programistów – mówi dr Sławomir Kuźmar.

Najgorzej zarabiają szeregowi pracownicy w sektorze kultury i sztuki, handlu, usług dla ludności, służby zdrowia czy rolnictwa, czyli w zawodach, które są niezbędne dla funkcjonowania społeczeństwa, a których wartość nie przekłada się na wysokość zarobków.

- Pytanie o dominację gospodarki kapitalistycznej pojawia się coraz częściej. Najwięcej zarabiają ci którzy przynoszą największy zysk, a niekoniecznie największą korzyść społeczną. Mamy sporą grupę ludzi, którzy wykonują pracę dobrze płatną, ale niekoniecznie potrzebną, co widać szczególnie w czasach koronawirusa. Społeczeństwo poradziłoby sobie bez marketingowców, części prawników czy telemarketerów, ale bez służby zdrowia czy rolnictwa już nie – mówi dr Sławomir Kuźmar.

Na poziom wynagrodzeń wpływa również lokalizacja. Największe wypłaty otrzymują pracownicy szeregowi zatrudnieni w województwie mazowieckim. Różnica pomiędzy najwyżej a najniżej zarabiającymi wynosi tu 1 788 zł (5 053 zł w stosunku do 3 264 zł). Najmniej zarabiają pracownicy szeregowi w województwach: świętokrzyskim, podkarpackim i lubelskim – najwyżej wynagradzani zarabiają tam ok. 4 tys. a najmniej zarabiający ok. 2 900 zł.

- Polska cały czas jest bardzo zróżnicowana pod względem rozwoju regionalnego. Ośrodek centralny znajduje się w Warszawie. Jednak, gdyby spojrzeć na obszary peryferyjne Mazowsza, to tam poziom wynagrodzeń i rozwoju nie będzie się dużo różnił od pozostałych mniej rozwiniętych regionów Polski – mówi dr Sławomir Kuźmar.

Wśród najwyżej i najniżej wynagradzanych pracowników szeregowych z podziałem na województwa Wielkopolska znajduje się na siódmym miejscu. Najwięcej zarabiająca grupa otrzymuje tu 4 457 zł w porównaniu do najniżej zarabiających, którzy dostają 3 100 zł. Więcej niż w Wielkopolsce zarabiają pracownicy szeregowi w województwach: opolskim, pomorskim, śląskim, małopolskim i dolnośląskim, które zajmują odpowiednio od szóstego do drugiego miejsca.

- Dobrze rozwinięte ośrodki miejskie determinują, to gdzie znajdzie się dane województwo. Ważnym elementem tego, że Wrocław przegonił Poznań jest duża obecność niemieckich firm i bliska współpraca z zachodnim sąsiadem na dolnym śląsku, a także obecność firm branży IT oraz konsultingowych. Z kolei w województwie pomorskim, w trójmieście znajduje się bardzo dobrze rozwinięty ośrodek IT – tłumaczy dr Sławomir Kuźmar.

Protest portierek