Zwiedzamy Wielkopolskę. Gmina Sieraków: Skarby uratowane od zapomnienia

W bliskim sąsiedztwie rzeki Warty oraz Stada Ogierów w Sierakowie znajduje się Powiatowa Instytucji Kultury Muzeum Zamek Opalińskich, która jest ważnym punktem na kulturalnej mapie Krainy 100 Jezior. Muzeum prowadzi działania edukacyjne, jest inicjatorem wydarzeń kulturalnych, pielęgnuje regionalne tradycje i pielęgnuje wiedzę, na temat historii miasta.

W jego wnętrzu znajdziemy jeden z najcenniejszych skarbów regionu jakim są sarkofagi rodu Opalińskich. Dawniej skrywane w kryptach sierakowskiego kościoła, a w latach 90. XX wieku odnalezione, odrestaurowane i ostateczne od 1994 roku wyeksponowane w pomieszczeniach muzeum. Unikatowe i bogato zdobione trumny możnego rodu stały się impulsem do rewitalizacji pozostałości zamku i stworzenia w nim mauzoleum dawnych właścicieli Sierakowa.

Sieraków przez lata kojarzony był ze szlacheckim rodem Opalińskich, ich nietuzinkowymi biografiami oraz działaniami na rzecz rozwoju regionu. Natomiast od 2020 roku dodatkowym wyróżnikiem miasta staje się budynek dawnego kościoła poewangelickiego, który wraca do życia i zyskuje nowe funkcje.

Na naszych oczach buduje się historia miasta oraz unikatowe centrum regionalnych tradycji. W miejscu byłego kościoła poewangelickiego powstaje nowa Biblioteka Publiczna z Muzeum Rybactwa Śródlądowego i Ochrony Wód, czyli nowoczesny budynek edukacyjny, gdzie będzie funkcjonować biblioteka, muzeum oparte na lokalnych tradycjach oraz kameralne kino.

Były kościół ewangelicki zlokalizowany jest ok. 200 m od rynku w kierunku zachodnim, w bezpośredniej bliskości rzeki Warty na historycznym obszarze urbanistycznym objętym ochroną konserwatorską, które stanowi centrum miasta. Konstrukcję obiektu tworzą ściany szkieletowe wypełnione cegłą ceramiczną (tzw. mur pruski).

Obiekt jest wzniesiony na planie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, skierowanym ku północy. Od południa do nawy przylega niewielka kruchta. Nad jego częścią południową czworoboczna wieża nakryta dachem namiotowym. Wewnątrz znajduje się pozorne sklepienie zwierciadlane. Od południa, wschodu i zachodu nawę obiegają empory. Obiekt ukończono w 1785 roku z fundacji m.in. ówczesnego właściciela miasta Piotra Mikołaja von Gartenberg-Sadogórskiego. Wykonawcą obiektu był budowniczy Gottlib Werchan.

Do roku 1945 kościół użytkowany był przez gminę ewangelicką. Po II Wojnie Światowej obiekt służył m.in. jako magazyn. W 1969 roku były kościół wpisany został do rejestru konserwatorskiego. Stan techniczny budowli degradował od końca II Wojny Światowej, gdy obiekt przestał być użytkowany na cele sakralne. W latach 90. ubiegłego wieku gmina ewangelicka nie była zainteresowana odzyskaniem obiektu i ostatecznie w 1995 roku przeszedł on na własność gminy Sieraków. Koszty renowacji budynku były znaczne, dlatego podejmowano próby pozyskania zewnętrznych środków. Ze względu na brak koniecznych konserwacji nastąpiło osłabienie konstrukcji nośnej, głównie w strefie blisko dwudziestometrowej wieży i 15 października 2010 roku obiekt uległ częściowemu zawaleniu. Gmina Sieraków cały czas podejmowała próby pozyskania środków na rewitalizację tego ważnego w panoramie miasta budynku i ostatecznie po kilku latach starań pozyskała wsparcie w 2018 roku z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego.

Wiosną 2020 roku rozpoczęto prace związane z rewitalizacją i rekonstrukcją tego obiektu z przeznaczeniem na nową bibliotekę, muzeum oraz kino. Prace trwają a ich zakończenie planowane jest na połowę 2022 roku.

Już obecnie warto podkreślić, że podczas działań przy kościele ewangelickim odnaleziono kryptę dawnego właściciela Sierakowa - Piotra Mikołaja von Gartenberg-Sadogórskiego. Jednak komisja powołana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków podjęła decyzję o nieotwieraniu krypty i zabezpieczeniu miejsca spoczynku. W ramach prac archeologicznych do krypty wprowadzona została jednak niewielka kamera, która pokazała obecny stan, po 234 latach od pochówku. Krypta, która zostanie odpowiednio wyróżniona w rewitalizowanym zabytku dodawała będzie niewątpliwie przysłowiowego smaczku podczas wizyt w obiekcie.

Zapraszając do odwiedzin zrewitalizowanego kościoła od połowy 2022 roku podkreślić warto, że obiekt będzie miał nadane nowe funkcje społeczne, kulturalne i edukacyjne. W ramach projektu przewiduje się utworzenie 5 stałych wystaw o następującej tematyce: „Rybactwo śródlądowe w tym dawne rzemiosło rybackie oraz materialne podstawy prowadzenia gospodarki rybackiej – od czasów najdawniejszych po okres nowożytny”; wystawa dotycząca znaczenia ochrony wód i obiegu wody w przyrodzie ze szczególnym uwzględnieniem warunków europejskich; ekspozycja dotycząca historii kościoła ewangelickiego i mniejszości z terenu Zachodniej Polski; ekspozycja multimedialna – interaktywna wykorzystująca nowoczesne środki prezentacji; ekspozycja prezentująca regionalne zasoby przyrodnicze i historyczne.
Zapraszamy od drugiej połowy 2022 roku do tego zrewitalizowanego dla mieszkańców i panoramy miasta zabytku. Już teraz wiemy, że będzie on ważnym punktem na turystycznej i kulturalnej mapie Sierakowa!