Matura 2015. Próbna z języka polskiego. Rozwiąż kolejny test!

SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

Grażyna Stachówna, MELODRAMAT NA WAKACJE
Melodramat filmowy to gatunek wysoce skonwencjalizowany i z tego punktu widzenia List w butelce Luisa Mandoki jest najbardziej melodramatycznym melodramatem, jaki tylko można sobie wyobrazić. Struktura gatunkowa powtarza się w każdym porządnym melodramacie, ma charakter stały i niezmienny, co ciekawe, nigdy się nie nudzi, gdyż za każdym razem kolejny narrator zawiesza na niej historię „inną taką samą”: pociągającą nowym układem fabularnym, ale przestrzegającą reguł gatunkowych i spełniającą oczekiwania widzów, czyli dającą im przyjemność panowania nad fikcyjnym światem opowiadania.

MATURA 2015. WIEMY JAKIE BĘDĄ ZMIANY W ARKUSZACH MATURALNYCH. SPRAWDŹ!

Teresa Osborne znajduje na plaży butelkę z listem w środku. Napisał go Garrett do swej zmarłej żony, Catherine. W stechnicyzowanym systemie światowej komunikacji, tak szybko i bezbłędnie przenoszącym informacje, list Garretta jest symbolem zupełnej aberracji: zamknięty w butelce, pozbawiony adresu dryfuje po morzu, niosąc informacje niezwykle ważne dla jego autora.

Teresa Osborne jest rozwódką, mąż przestał ją kochać, zostawił po kilku latach małżeństwa poranioną i nieszczęśliwą, sfrustrowaną i niepogodzoną z losem kobiety niechcianej i niepotrzebnej. Nic więc dziwnego, że Teresa rozpoczyna poszukiwania Garretta kierowana skomplikowanymi motywacjami, w których mieści się i ciekawość, i zazdrość, i chęć zajęcia miejsca Catherine, i pragnienie zdobycia miłości jej męża. Teresa i Garrett spotykają się, poznają, zawiązuje się między nimi miłość i nawet przez pewien czas wydaje się, że Catherine może być zapomniana, że wierność wobec niej przestanie Garretta obowiązywać. Rodzi się nadzieja na „happy end”.

Ale, jak wiadomo, w melodramacie mogą być dwa zakończenia: szczęśliwe i nieszczęśliwe. „Happy end” z pewnością krzepiłby widzów, dawał nadzieję na odrodzenie w nowym związku i przekonywał o łatwym zwycięstwie uczuć pozytywnych nad destrukcyjnymi. Jednak narrator filmu wybrał to drugie zakończenie, nieszczęśliwe – niechętnie stosowane w filmach hollywoodzkich, bo sprzeczne z optymistyczną wizją świata lansowaną w nich z uporem przez niemal dziewięćdziesiąt lat istnienia „fabryki snów”. „Unhappy ending” Listu w butelce zwraca uwagę na perwersyjność działań Teresy, która – zazdroszcząc zmarłej – próbuje zabrać jej miłość i wierność męża, na neurotyczne skłonności Garretta, który nie potrafi zapomnieć Catherine i wypowiedzieć uzależniającej go od niej lojalności.

MATURA 2015 JĘZYK POLSKI. ZOBACZ, JAK BĘDZIE WYGLĄDAĆ TEST. ROZWIĄŻ ZADANIA!

Kategorie „film dla kobiet” i „film dla mężczyzn” ciągle z wielkim trudem przebijają się do świadomości widzów i krytyków. Ale może inaczej: „film dla mężczyzn” jest obojętnym emocjonalnie określeniem dzieł ekranowych, w których się goni, strzela i zabija.

„Film dla kobiet” – jak prasa dla kobiet – ciągle oznacza degradujące dzieła, w których się kocha, plotkuje i zmyśla. W 1921 roku, po premierze „Szejka” z Rudolfem Valentino, szefowie Hollywoodu zrozumieli nagle, że widzowie kobiety mogą stanowić osobną, ważną grupę ekonomiczną, która będzie masowo przychodzić do kin, często wiele razy na ten sam film, pod warunkiem, że dostanie to, czego pragnie: opowieść o miłości, nastrojowy klimat i niezwykłego mężczyznę. „List w butelce” zaspokaja wszystkie te potrzeby: jest miłość, jest nastrój i jest mężczyzna.
Na podstawie: Grażyna Stachówna, Melodramat na wakacje, „Dekada Literacka” 1999, nr 7/8.

ZADANIE 1.
Wyjaśnij na podstawie tekstu sens użytego w nim sformułowania: „melodramat to gatunek wysoce skonwencjonalizowany”.

ZADANIE 2.
Użyte w pierwszym akapicie wyrażenie „najbardziej melodramatyczny melodramat, jaki tylko można sobie wyobrazić”, oznacza w kontekście całego akapitu, że film List w butelce to
A. najwybitniejszy melodramat w historii kina.
B. niezwykle wzruszający film.
C. film zrealizowany w sposób typowy dla gatunku.
D. film spełniający wszystkie oczekiwania widzów.

ZADANIE 3.
a) Wyrażenie melodramatyczny melodramat to
A. hiperbola.
B. oksymoron.
C. antonim.
D. synekdocha.
b) Jaką funkcję pełni ten środek stylistyczny w tekście Grażyny Stachówny?

ZADANIE 4.
a) Przepisz z tekstu Grażyny Stachówny zdanie zawierające opinię o filmach dla kobiet i określ, czy jest to opinia pozytywna, czy negatywna.
b) Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do słownictwa użytego w zacytowanym zdaniu.

ZADANIE 5.
Znajdź w drugim akapicie recenzji trzy przymiotniki pochodzenia obcego, które mają znaczenia opisane w tabeli. Wpisz każdy z tych wyrazów obok odpowiadających im definicji. Jedno znaczenie nie odpowiada żadnemu z wyrazów.

ZADANIE 6.
Recenzja Grażyny Stachówny jest nietypowa, ponieważ
A. zawiera ocenę filmu.
B. zachęca do obejrzenia filmu.
C. porównuje film z innymi melodramatami.
D. ujawnia zakończenie filmu.

SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

TEKST I DO ZADAŃ 7 - 6

Człowiek tym się odróżnia od zwierząt, że nie tylko opanowuje przyrodę w granicach bez porównania szerszych, ale nadto, że wytwarza sobie pewną zupełnie nową rzeczywistość, zwaną kulturą. Raz wytworzona, stanowi ona potem znamienny składnik otaczającego go świata.

Człowiek uprawia ziemię i hoduje rośliny, stawia domy, buduje drogi itd. Robią to jednak na swój sposób i w swoich wymiarach także niektóre przynajmniej zwierzęta – bobry, mrówki, termity – choć na pewno w stopniu znacznie mniej doskonałym i powszechnym. Ale człowiek stwarza nadto tego rodzaju przedmioty, jak dzieła sztuki, teorie naukowe, języki jako różne sposoby utrwalania i przekazywania innym tego, co raz zostało pomyślane, państwa, instytucje publiczne (jak np. uniwersytety) lub prywatne (np. banki, towarzystwa itp.), systemy prawne, pieniądz itp. Wszystkie one są niejako potomkami człowieka.

DIAGNOZNA PRZEDMATURALNA Z POLSKIEGO. ROZWIĄŻ TEST!

Nie tylko jednak dzieła nasze są naszymi potomkami, ale w pewnej mierze i my stajemy się jakby potomkami naszych dzieł i – raz je stworzywszy i obcując z nimi – już nie umiemy tak żyć i być takimi, jacy byliśmy, gdy ich jeszcze nie było. Bo zmieniamy się cieleśnie i duchowo pod wpływem wytworzonego przez nas świata naszych dzieł. Mając koleje i aeroplany, nie umiemy już tak chodzić, jak to czynili nasi pradziadowie. I gdy słyszeliśmy już dzieła Beethovena lub Szopena, nie chcemy już słuchać katarynki, a gdy olśnił nas swymi pięknościami Pan Tadeusz lub Król Duch, nudnym się dla nas staje niejeden utwór dawniej ceniony, bo inna już jest nasza wrażliwość artystyczna i inne wymogi poetyckiego piękna. I jeżeli dzieła nasze są wysoko wartościowe (dobre), piękne, duchowo bogate, szlachetne i mądre, my sami przez nie dobrzejemy, a jeżeli niosą w sobie ślady zła, szpetoty, duchowej niemocy, choroby lub obłędu, stajemy się pod ich wpływem gorsi, ubożsi, słabsi lub chorzy.
Na podstawie: Roman Ingarden, Człowiek i jego rzeczywistość, [w:] tenże, Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000.

Przejdź na kolejną stronę i sprawdź kolejne pytania!

Jan Paweł II, PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ
W kulturę człowieka od samego początku wpisany jest bardzo głęboko element piękna. Piękno wszechświata jest jak gdyby odbite w oczach Boga, o którym powiedziano: „A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre” (Rdz 1, 31). Za „bardzo dobre” zostało uznane przede wszystkim pojawienie się pierwszej pary, stworzonej na obraz i podobieństwo Boga, w całej pierwotnej niewinności i w tej nagości, jaka była udziałem człowieka przed grzechem pierworodnym. To wszystko leży u podstaw kultury wyrażającej się w dziełach sztuki, czy to będą dzieła malarstwa, rzeźby, architektury, czy dzieła muzyczne, czy inne rezultaty twórczej wyobraźni i myśli. Człowiek żyje prawdziwym ludzkim życiem dzięki kulturze. Kultura jest właściwym sposobem istnienia i bytowania człowieka. Kultura jest tym, przez co człowiek jako człowiek staje się bardziej człowiekiem:

bardziej „jest”.
Na postawie: Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.

MATURA 2015 - SPRAWDŹ JAKIE CZEKAJĄ CIĘ ZMIANY!

ZADANIE 7.
Sformułuj trzy pytania, na które w kolejnych akapitach odpowiada autor tekstu 1.
Każde pytanie musi odnosić się do całego akapitu.

1. 2.
   3.

ZADANIE 8.
Które z podanych w tabeli sądów są zgodne z twierdzeniami autora wyrażonymi w tekście 1., a które nie? Wstaw X w odpowiednią rubrykę.

ZADANIE 9.
Znajdź w akapicie trzecim i wpisz do tabeli po jednym spójniku pełniącym w tekście 1. wskazaną funkcję. Podaj przykłady zdań złożonych, w których wystąpiły takie spójniki.

ZADANIE 10.
Które cechy stylu naukowego charakteryzują tekst 1.? Podkreśl TAK, jeśli wskazaną w tabeli cechę można temu tekstowi przypisać, a NIE – jeśli cecha w tekście nie występuje.

ZADANIE 11.
a) Co w kontekście tekstu 2. oznacza wyrażenie „prawdziwe ludzkie życie”?
b) Wyjaśnij, jak w odniesieniu do tekstu 1. i 2. powinno się rozumieć sens zdania:
„Kultura jest tym, przez co człowiek jako człowiek staje się bardziej człowiekiem: bardziej «jest»”.

ZADANIE 12.
Wyjaśnij, dlaczego Jan Paweł II w drugim zdaniu posłużył się formą czasownika zakończoną na –no: powiedziano.

ZADANIE 13.
a) Dlaczego piękno jest kategorią ważną dla autora tekstu 1.?
b) Dlaczego piękno jest kategorią ważną dla autora tekstu 2.?

ZADANIE 14.
a) Wskaż co najmniej dwa słowa kluczowe wspólne dla tekstu 1. i 2.
b) Z każdym z wybranych słów kluczowych ułóż zdanie, którego sens będzie zgodny z wymową tekstu 1. lub 2.