Urlop wypoczynkowy zgodnie z przepisami

Prawo do urlopu
Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Z każdym miesiącem pracy zyskujemy 1/12 wymiaru urlopu, który przysługiwałby nam po przepracowaniu roku - jeśli jest to nasz pierwszy urlop i pierwsza praca. Jeżeli nie jest to pierwszy rok pracy, z początkiem roku nabywamy prawo do całego przysługującego nam urlopu. Wymiar urlopu wynosi 20 dni, jeżeli pracujemy krócej niż 10 lat, a 26 dni, jeśli jesteśmy zatrudnieni co najmniej 10 lat. Wymiar urlopu pracownika, który zmienia pracę, zależy od okresu zatrudnienia u nowego pracodawcy, a także od tego, ile dni na wypoczynek wykorzystał już w poprzedniej firmie.

Od czego zależy jego wymiar?
Do czasu pracy, od którego zależy wymiar naszego urlopu, wlicza się okresy:
- nauki w szkołach ponadpodstawowych pod warunkiem ich ukończenia,
- stażu pracy,
- zasadniczej służby wojskowej,
- pozostawania bez pracy, za które przyznano pracownikowi odszkodowanie,
- urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego,
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- udokumentowane okresy zatrudnienia za granicą.

Nauka to też praca
Do stażu pracy wlicza się ukończenie:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż trzy lata;
- średniej szkoły zawodowej nie więcej niż pięć lat;
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych pięć lat;
- średniej szkoły ogólnokształcącej cztery lata;
- szkoły policealnej sześć lat;
- szkoły wyższej osiem lat.

Okresy te nie podlegają sumowaniu.

"Zaokrąglony" urlop
Urlop ustalony zgodnie ze stażem pracy podlega proporcjonalnemu przeliczeniu do wymiaru czasu pracy. Pracownik z 20-letnim stażem zatrudniony na pół etatu będzie miał więc połowę z 26, czyli 13 dni urlopu. A jak obliczyć wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego na 1/3 etatu? Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Dla pracownika z 10-letnim stażem pracy, pracującego na 1/3 etatu urlop będzie wynosił więc 9 dni, bo 26 : 3 = 8,66.

Na godziny
Wymiar urlopu ustala się w dniach, a udziela się go po przeliczeniu na godziny. Pracownik wykorzystuje więc tyle godzin urlopu, ile w poszczególne dni powinien był zgodnie ze swoim harmonogramem pracować.

Podzielony na części
Zasadą jest, że urlop wypoczynkowy powinien być udzielony nam w całości. Na nasz wniosek, może być podzielony na części, ale jedna z nich musi obejmować przynajmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych - do których zalicza się występujące w jego trakcie dni wolne wynikające z przyjętego w firmie rozkładu czasu pracy.

Bez przymusu
Pracodawca może nie ustalać planu urlopów, chyba że tego życzy sobie działająca w jego firmie organizacja związkowa. Zawsze jednak ustala termin urlopu w porozumieniu z pracownikiem. Nie może mu go narzucić. Jeśli plan urlopów został ustalony, powinniśmy wykorzystać wolne we wskazanym terminie.

W trakcie wypowiedzenia
W okresie wypowiedzenia pracodawca sam decyduje, czy i kiedy udzielić pracownikowi urlopu. Pracownik w tym czasie, podobnie jak w całym okresie zatrudnienia, nie ma prawa sam "wziąć sobie" całego urlopu. Do jego dyspozycji pozostają jedynie cztery dni urlopu "na żądanie".

Przesunięcie terminu
Przesunąć termin ustalonego urlopu możemy tylko z ważnych przyczyn. Pracodawca może to zrobić z powodu szczególnych potrzeb firmy, jeżeli nasza nieobecność spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Jednak inny termin wypoczynku musimy uzgodnić wspólnie z nim.

Na żądanie
Planowanie urlopu wypoczynkowego nie dotyczy czterech dni w roku - czyli tego tak zwanego urlopu "na żądanie" - które mamy prawo wykorzystać według własnego uznania. Pracodawca na żądanie pracownika musi udzielić mu tego urlopu w terminie przez niego wskazanym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Prawo do wykorzystania tego rodzaju urlopu związane jest ściśle z danym rokiem kalendarzowym i nie przechodzi na rok następny.

Przerwany wypoczynek
Gdy podczas zaplanowanego urlopu wypoczynkowego zachoruje nam dziecko, czy możemy przerwać urlop i wykorzystać go w innym terminie? Niestety, nie. Tak zwany bieg urlopu przerywa tylko: czasowa niezdolność do pracy z powodu choroby, odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, odbywanie ćwiczeń wojskowych albo przeszkolenia wojskowego przez co najmniej trzy miesiące i urlop macierzyński. W takich przypadkach pracodawca powinien udzielić nam urlopu w późniejszym terminie.

Odwołanie z urlopu
Pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu, gdy jego obecności wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania wypoczynku. Szef musi wtedy pokryć wszelkie koszty poniesione przez pracownika w związku z odwołaniem go z urlopu.

Po macierzyńskim
Pracodawca musi udzielić pracownicy urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Ma ona prawo wykorzystać urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze, zarówno zaległy, jak i bieżący. Dla wymiaru urlopu udzielonego po macierzyńskim nie ma znaczenia to, czy kobieta chce później wykorzystać urlop wychowawczy, czy nie. Dotyczy to również pracownika - ojca wychowującego dziecko, który korzysta z macierzyńskiego.

Dodatkowe wolne
10 dni roboczych dodatkowego urlopu w roku kalendarzowym przysługują grupom osób określonym w ustawach:
a z 27 sierpnia 1997 r., o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776 ze zmianami),
a z 24 stycznia 1991 r., o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. nr 142 poz. 950 ze zmianami),
a z 29 maja 1974 r., o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. nr 13 z 1983 roku poz. 68 ze zmianami).

Dla niepełnosprawnych
Dodatkowy urlop (10 dni) przysługuje jednak tylko osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Prawo do takiego urlopu nabywamy po przepracowaniu pełnego roku, po dniu zaliczenia nas do jednego ze stopni niepełnospraw-ności. Urlop nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak, wymiar urlopu dodatkowego jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje ten korzystniejszy. Za nieudzielenie lub bezpodstawne obniżanie wymiaru urlopu grozi grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł

STRONA GŁÓWNA GŁOSU WIELKOPOLSKIEGO

Najnowsze informacje z Wielkopolski wprost na Twoją skrzynkę - zapisz się do newslettera

Chcesz skontaktować się z autorem informacji? [email protected]