Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci będą rządzić o rok dłużej niż dotychczas, ale zgodnie z nowymi przepisami nie dłużej niż dwie kadencje. Te dwie kadencje będą liczone od wyborów samorządowych 2018.
Kolejną zmianą jest wprowadzenie prawie wszędzie wyborów proporcjonalnych. Jedynie w gminach do 20 tysięcy mieszkańców kandydaci będą wybierani w jednomandatowych okręgach wyborczych.
Ordynacja wyborcza 2018 wprowadza też limit kandydatów wystawianych przez dany komitet, wystawić można dwóch kandydatów więcej niż jest mandatów. Bardzo ograniczono też możliwość głosowania korespondencyjnego. Do tej pory należało postawić „krzyżyk” obok nazwiska kandydata, bo inaczej głos był nieważny. Obecna ordynacja wyborcza 2018 definiuje jako ważny głos, gdy na karcie pojawią się przynajmniej dwie przecinające się linie.
Ordynacja wyborcza 2018 wprowadza też dwie komisje wyborcze w każdym lokalu wyborczym. Pierwsza będzie czuwała nad prawidłowym przebiegiem głosowania, a druga zajmie się liczeniem głosów po zamknięciu lokalu.
Czytaj także: Wybory samorządowe 2018: Osoby mieszkające w Poznaniu bez zameldowania mogą głosować. Dotyczy to także obcokrajowców
To najważniejsze zmiany w ordynacji wyborczej 2018, bo w rzeczywistości jest ich więcej. W trakcie głosowania i liczenia głosów będzie prowadzona transmisja z lokalu wyborczego. Prace obu komisji mogą obserwować mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni, wyznaczeni przez organizacje o określonej działalności statutowej (monitorujące demokrację, prawa obywatelskie itp.).
Ważne terminy dla wyborów 2018
12 października upłynął termin zgłaszania zamiaru głosowania korespondencyjnego oraz składania wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania. Do 16 października wyborcy mogą składać wnioski o dopisanie ich do spisu wyborców w wybranym obwodzie głosowania na obszarze gminy właściwej dla ich stałego miejsca zamieszkania.
19 października o północy kończy się kampania wyborcza i rozpoczyna cisza wyborcza. 21 października w godzinach 7-21 będzie trwać głosowanie w pierwszej turze wyborów samorządowych 2018.
W wyborach do rady gminy wybieramy radnych w sposób bezpośredni spośród zgłoszonych kandydatów. Wybieramy tylko jednego kandydata, stawiając przy jego nazwisku „krzyżyk”.
Wybory 2018. Twój głos się liczy
Czytaj też: Wybory samorządowe 2018: Kandydaci do Rady Miasta Poznania - zobacz, kto startuje z Twojego okręgu
W wyborach do rady powiatu wybieramy radnych w sposób bezpośredni spośród zgłoszonych kandydatów. Wybieramy tylko jednego kandydata, stawiając przy jego nazwisku „krzyżyk”.
W wyborach do sejmiku województwa wybieramy radnych w sposób bezpośredni spośród zgłoszonych kandydatów. Wybieramy tylko jednego kandydata, stawiając przy jego nazwisku „krzyżyk”.
Wybory wójta, burmistrza lub prezydenta są bezpośrednie, głos oddajemy bezpośrednio na kandydata. W przypadku, gdy żaden z kandydatów nie uzyska więcej niż połowę spośród wszystkich ważnie oddanych głosów, zarządzana jest druga tura wyborów. Odbędzie się ona 4 listopada 2018 r. w godzinach 7-21. Wyjątkiem jest Warszawa, gdzie burmistrzów dzielnic wybierają radni danej dzielnicy.
Fundacja im. Stefana Batorego przygotowała pakiet informacji, która mają pomóc wyborcom i kandydatom w wyborach samorządowych 2018. Na jej stronie można znaleźć podstawowe zasady wyborów 2018 czy wyjaśnienia, jak głosować poza miejscem zameldowania. Fundacja prowadzi też kampanię społeczną „Twój głos mam moc. Użyj jej!”, która ma zachęcić Polaków do udziału w wyborach 2018.
Kogo wybieramy?
W wyborach do rad gminy wybieramy osoby, które najpóźniej w dniu wyborów mają ukończone 18 lat, są obywatelami Polski, obywatelami UE i stale zamieszkują na obszarze danej gminy.
W wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa wybieramy osoby, które najpóźniej w dniu wyborów mają ukończone 18 lat, są obywatelami Polski, obywatelami UE i stale zamieszkują na obszarze danego powiatu i województwa.
W wyborach wójta wybieramy osoby, które mają ukończone 25 lat najpóźniej w dniu wyborów, są obywatelami Polski.
Kto może głosować?
W wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) może głosować osoba, która ma ukończone 18 lat najpóźniej w dniu wyborów. Obywatel Polski, UE, który zamieszkuje na obszarze danej gminy.
W wyborach do rad powiatów oraz sejmików województw może głosować osoba, która ma ukończone 18 lat najpóźniej w dniu wyborów. Obywatel Polski, UE, który zamieszkuje na obszarze danego powiatu u województwa.
Głosować nie mogą osoby: pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu, ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.
Gdzie można głosować w wyborach 2018?
Można głosować wyłącznie w miejscu stałego zamieszkania. Nie ma zaświadczeń uprawniających do głosowania w dowolnej gminie. Miejsce stałego zamieszkania nie musi pokrywać się z miejscem zameldowania. Miejsce zamieszkania, to miejscowość w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Każdy może mieć tylko jedno miejsce stałego zamieszkania.
Osoby, które chcą zagłosować poza miejscem stałego zameldowania do 19 października powinny złożyć wniosek o dopisanie do rejestru wyborów w urzędzie gminy w miejscu stałego zamieszkania. Urząd gminy ma 3 dni na rozpatrzenie wniosku. Wniosek należy złożyć w formie pisemnej, osobiście lub w formie przesyłki pocztowej. Może być złożony również za pomocą platformy ePUAP.
Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer PESEL, adres zameldowania. Do wniosku należy dołączyć: kserokopię dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość (dokument potwierdzający tożsamość wnioskodawcy musi być ważny).; dokument potwierdzający fakt zamieszkania w danej gminie np. umowy najmu lub użyczenia lokalu, rachunek za media; pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo oraz adres stałego zamieszkania na terenie Polski.
Co to jest rejestr i spis wyborców?
Rejestr wyborców to rejestr osób stale zamieszkujących na obszarze gminy i uprawnionych do głosowania. Dopisanie do rejestru jest na stałe, obowiązuje w każdych kolejnych wyborach.
Rejestr wyborców prowadzony jest przez urząd gminy na podstawie danych meldunkowych i wniosków o dopisanie, jest jawny udostępniany do wglądu na pisemny wniosek. Każdy może wnieść reklamację do wójta w przypadku dostrzeżenia nieprawidłowości w rejestrze wyborców.
Reklamacja do rejestru wyborców może dotyczyć: pominięcia wyborcy w rejestrze wyborców; dopisania do rejestru wyborców osoby, która nie ma prawa do głosowania; niewłaściwych danych; ujęcia w rejestrze wyborców osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze gminy. Reklamacja może być pisemna lub ustna. Rozpatrywania jest w trzy dni.
Decyzja o odrzuceniu reklamacji może zostać zaskarżona w ciągu 3 dni do sądu rejonowego. Skargę wnosi się za pośrednictwem wójta.
Spis wyborców to lista osób uprawnionych do głosowania w danej obwodowej komisji wyborczej. Jest sporządzany na podstawie rejestru wyborców, oddzielnie na każde wybory. Do 16 października można złożyć pisemny wniosek o dopisanie do spisu wyborców w innej obwodowej komisji na terenie zamieszkiwanej gminy. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu wyborców. Do 15 października każdy może sprawdzić czy został ujęty w spisie wyborców.
Osób pełniących służby (np. żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową) dotyczą szczególne zasady dopisywania do spisu wyborców. Osobne są zasady dla odrębnych obwodów głosowania (np. zakłady lecznicze, domy pomocy społecznej czy zakłady karne).
Weryfikacja spisu wyborców była możliwa w odpowiednim urzędzie gminy od 1 do 12 października 2018 r.
Głosowanie korespondencyjne
Z tej formy głosowania mogą skorzystać wyłącznie osoby o znaczącym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Zgłoszenia były przyjmowane do 8 październik 2018 (ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej). Do dnia 14 października 2018 r. każdy powinien otrzymać pakiet wyborczy.
Wyborca głosujący korespondencyjnie wypełnia karty do głosowania i wkłada je do koperty na kartę do głosowania, którą zakleja. Zaklejoną kopertę na kartę do głosowania wyborca wkłada do koperty zwrotnej wraz z oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania. Wyborca przesyła kopertę zwrotną do właściwej obwodowej komisji wyborczej. Można też kopertę dostarczyć do odpowiedniej obwodowej komisji wyborczej osobiście w godzinach głosowania.
Głosowanie przez pełnomocnika
Skorzystać z tego mogą wyborcy niepełnosprawni o znaczącym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 75 lat.
Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa. Osobami, którym pełnomocnictwo nie może być udzielane są osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa, a także mężowie zaufania, jak równie kandydaci w wyborach.
Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy co najmniej jedną z osób udzielających pełnomocnictwa jest członek najbliższej rodziny. Pełnomocnictwo nie może być udzielone w zamian za jakąkolwiek korzyść majątkową lub osobistą. Również pełnomocnik nie może pobierać żadnych opłat za głosowanie w imieniu wyborcy.
Akt pełnomocnictwa sporządzany jest na wniosek wyborcy, który musi zostać wniesiony do wójta gminy, w której wyborach jest wpisany do rejestru wyborców. Należało to zrobić najpóźniej do 12 października 2018 r. Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa są wolne od opłat.
Pełnomocnictwo do głosowania wyborca może cofnąć poprzez złożenie wójtowi gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa do głosowania, odpowiedniego oświadczenia, najpóźniej do 19 października 2018 r. Pełnomocnictwo może też być cofnięte poprzez doręczenie takiego oświadczenia właściwej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie w dniu głosowania.
Ponadto w określonych sytuacjach, takich jak np. śmierć osoby udzielającej pełnomocnictwa lub pełnomocnika czy utrata prawa wybierania przez te osoby, pełnomocnictwo wygasa z mocy prawa.
Pełnomocnik przed przystąpieniem do głosowania powinien okazać obwodowej komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości oraz akt pełnomocnictwa do głosowania.
POLECAMY:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
