Wągrowiec: Rzemiosło. Praca i pasja - pomysł na życie

Na terenie Wągrowca, według źródeł historycznych, od czasów średniowiecznych działał cech garncarzy i zdunów. Jeszcze w latach 60. i 70. XX wieku zawód zduna uprawiało tu około 15 osób. Dziadek Piotra Batury też był zdunem. Swoją wiedzę i umiejętności przekazał czterem synom, w tym ojcu pana Piotra, który ten zawód wykonywał jednak raczej tylko hobbystycznie. Piotr Batura zduńskim fachem zajął się zawodowo. W swoim warsztacie łączy pracę z pasją. Ściany zdobią stare drzwi piecowe - element niezwykłej kolekcji ponad 200 drzwiczek, piecyków żeliwnych i wielu innych eksponatów składających się na ekspozycję, założonego przez niego, Muzeum Pieców i Kultury Ogniowej.

Piec stanowi połączenie pięknych kafli z cegłą szamotową, gliną i systemem kanałów z paleniskiem. Zdun, który kiedyś był tylko rzemieślnikiem stawiającym piec, obecnie zaczyna być postrzegany jako artysta. Piotr Batura od wielu lat dzieli się swoją wiedzą, prezentuje swoje zbiory i snuje „zduńskie opowieści”, podsycając ogień, który towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów.

Gmina Wągrowiec: sery podpuszczkowe, miód, ale też rzeźba i rękodzielnictwo

Kultywowanie lokalnych tradycji to jedno z głównych celów Stowarzyszenia Przyjaciół Jeziora Kaliszańskiego. Wspólnie z Kołem Gospodyń Wiejskich w Kaliszanach członkowie stowarzyszenia pozyskali środki finansowe na wykonanie tradycyjnych strojów pałuckich, w których z dumą występują podczas uroczystości gminnych.

Dzięki udanej współpracy wydano także publikację pod nazwą „Ocalić od zapomnienia”, zawierającą przepisy oraz zdjęcia tradycyjnych potraw spożywanych na Pałukach. Jak podkreśla prezes stowarzyszenia Wojciech Woźny, okolice Jeziora Kaliszańskiego nazywane są często Mleczną Doliną, ponieważ skupiają wielu producentów mleka. Jednym z nich jest przewodnicząca Koła Gospodyń Wiejskich Janina Kolińska, która z mleka produkowanego w rodzinnym gospodarstwie wytwarza Sery Kaliszańskie. Sery podpuszczkowe solankowe z dodatkiem przypraw, ziół, pomidorów, orzechów oraz wędzone są znanym produktem regionalnym nie tylko wśród mieszkańców gminy Wągrowiec. Stowarzyszenie, wspólnie z KGW oraz OSP Kaliszany, co roku organizuje również festyn o nazwie Święto Mleka.

Mówiąc o lokalnych produktach spożywczych, nie sposób nie wspomnieć o miodzie. Tradycje pszczelarstwa na terenie gminy są bogate - pszczoły, które są sprzymierzeńcami rolników i sadowników, obecne są od zawsze. Istniejące od 70. lat Koło Pszczelarzy w Łeknie, którego prezesem jest Marek Kolasiński, zrzesza 36 członków, którzy posiadają łącznie 1156 pszczelich rodzin. Jak podkreśla pan Marek, pszczelarz z dwudziestoletnim stażem, tylko miód pozyskiwany w sposób tradycyjny zachowuje swoje właściwości odżywcze i lecznicze. Poza miodem pszczelarze pozyskują także pyłek kwiatowy, mleczko pszczele, wosk pszczeli i propolis - używane w medycynie naturalnej.

Tradycja ludowa widoczna jest w sztuce, którą tworzy między innymi rzeźbiarz z Kobylca - Piotr Marciniuk, z zawodu stolarz. Jego przygoda z rzeźbą rozpoczęła się w 2005 roku po warsztatach rzeźbiarskich, na które zapisała go żona. Pan Piotr uważa drewno za niezwykle wdzięczny materiał, z którego pod jego dłutem powstają anioły, figurki cystersów, żniwiarzy i wiele innych rzeźb nagradzanych na konkursach twórczości ludowej. Artysta ma już na swoim koncie m.in. pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Konkursie „Sztuka Ludowa Pałuk” odbywającym się w Szubinie.

Ważnym elementem sztuki ludowej jest rękodzieło. Przy Gminnym Ośrodku Kultury w Łeknie od roku działa Koło Rękodzielnicze. Mieszkanki gminy spotykały się już wcześniej i wspólnie wykonywały elementy zdobnicze, np. kwiaty z krepy, z których w okresie wielkanocnym powstają palmy. Panie z dumą prezentują piękne szydełkowe serwetki, obrazy wykonane haftem krzyżykowym, biżuterię i przedmioty dekoracyjne ozdobione decoupage.

Warto wiedzieć
W roku 2016 na Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata” wpisany został dokument Zbyluta pochodzący z 1153 r. i zawierający akt fundacji i uposażenia klasztoru w Łeknie o treści: Zbylut, obywatel Polski (Poloniae civis) zawiadamia, że założył klasztor w Łeknie na terenie swojej dziedzicznej posiadłości i uposażył go częścią swojej wolnej ojcowizny, a mianowicie wsiami Rgielsko z jeziorem, Straszewo i Panigródz oraz targiem i karczmą w Łeknie. Fundację tę w obecności Mieszka III Starego, księcia wielkopolskiego, oraz innych świadków potwierdzili poproszeni o to Jan, arcybiskup gnieźnieński i Stefan, biskup poznański, i umocnili ją klątwą, a dodatkowo arcybiskup Jan zabezpieczył ją przyciśnięciem swojej pieczęci. Na mocy tego aktu erygowano najstarsze na ziemiach polskich opactwo cysterskie.