Kronika utraconego życia

Czy mój umysł to ja? Dla bohaterki powieści „Motyl”, której autork jest Lisa Genova odpowiedź była jednoznacznie twierdząca.

Dla Alice Howland, psycholożki, wykładowczyni Harvardu jej umysł był właściwie osią tożsamości: narzędziem pracy, źródłem utrzymania i rozrywki, tym na co zawsze mogła liczyć.

Pierwsze problemy były niemal niezauważalne. Ot, większe niż zwykle roztargnienie, niemożność przypomnienia sobie co kryje się pod własnoręcznie wykonaną notatką na liście zadań do wykonania. Wizyta u lekarza tylko po to, by rozwiać obawy i usłyszeć to czego zawsze się spodziewamy – że stres, że przemęczenie, że klimakterium. Diagnoza: choroba Alzheimera jest jak wyrok.

Tylko, że to dopiero początek. Później każdy dzień naznaczony jest stratą . Alice, świadoma tego tak bardzo jak to tylko możliwe, staje się kronikarką powolnego znikania wszystkiego co dla niej ważne – począwszy od pracy, która nadawała sens i kształt życiu, skończywszy na pamięci o funkcji codziennych przedmiotów. Dzień po dniu jej życie przestaje mieć historyczną ciągłość– z narodzinami na początku i wydarzeniami znaczącymi kolejne lata, miesiące czy dni, staje się istnienieniem wyrwanym z wszelkiego kontekstu.

Z chorobą Alice w nie mniejszym stopniu niż ona sama, musi się zmierzyć jej rodzina. Mąż, przecież kochający i pełny poświęcenia, dzieci – przecież wdzięczne i przywiązane. Dla wszystkich Alice pozbawiona pamięci to wielkie, niezwykle trudne wyzwanie. I każdy radzi sobie z nim na swój własny, odmienny sposób.

Ogromną siłą „Motyla” jest to, że możemy utożsamić się zarówno z jej główną bohaterką, jak i z każdym z członków jej rodziny. W każdym przypadku zbliżamy się też do zrozumienia świata chorych na chorobę Alzheimera i ich opiekunów.

Można byłoby powiedzieć, że „Motyl” to książka o umieraniu. I po części to prawda. Strona po stronie śledzimy jak znika energiczna, uparta, błyskotliwa intelektualistka, którą poznajemy na początku. Ale jest to także powieść o człowieczeństwie, które nie przestaje istnieć wraz z intelektem i pamięcią. I o tym, że nawet tracąc bardzo wiele, nie tracimy wszystkiego.

Lisa Genova, przekł:Łukasz Dunajski, „Motyl”, Wydawnictwo Filia, cena 39,90 zł