Matura 2015. HISTORIA MUZYKI poziom rozszerzony dla LO [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]

Matura 2015. HISTORIA MUZYKI

***

Matura 2015. HISTORIA MUZYKI poziom rozszerzony dla LO - ODPOWIEDZI:

Zadanie 1.

1.1. Na ilustracji widoczny jest fragment mozaiki przedstawiający postać Orfeusza.
Podaj nazwę instrumentu, na którym gra Orfeusz.
Odpowiedź: lira
1.2. Orfeusz swoją grą poruszał nie tylko ludzi i zwierzęta, ale nawet bogów.
Podaj nazwę antycznej teorii, według której muzyka ma moc oddziaływania na ludzką duszę.
Odpowiedź: teoria ethosu
1.3. Mit o Orfeuszu stał się źródłem inspiracji dla kompozytorów tworzących w różnych epokach.
Wymień dwa dzieła muzyczne, wraz z nazwiskami autorów, zainspirowane mitem o Orfeuszu, pochodzące z dwóch różnych epok historycznych.
Odpowiedź:
Np. Claudio Monteverdi „Orfeusz”; Christoph Willibald Gluck “Orfeusz i Eurydyka”

Zadanie 2.
Poniżej przedstawiono fragment średniowiecznego rękopisu zawierający trop Quem quaeritis, wykonywany w ramach introitu mszy wielkanocnej. Dialogowany tekst tego tropu (cytowany w przekładzie na język polski) opiera się na fragmencie Ewangelii o nawiedzeniu grobu Jezusa przez Marie:
Anioł: Kogo szukacie w grobie?
Marie: Jezusa Nazareńskiego, ukrzyżowanego.
Anioł: Nie ma Go tu, zmartwychwstał.

Uzupełnij trzy poniższe zdania.
Dialogowany trop Quem quaeritis był punktem wyjścia dla dramatu liturgicznego.
Widoczny na ilustracji zapis melodii tego tropu sporządzono przy użyciu notacji cheironomicznej .
Niemal wszystkie powstałe w średniowieczu tropy usunięto z liturgii na mocy postanowień Soboru Trydenckiego w wieku XVI

Zadanie 3.
3.1.W XV i XVI wieku powstały liczne msze zatytułowane L’homme armé (Człowiek zbrojny). Wyjaśnij, jaką informację o utworze zawiera tytuł „Missa L’homme armé”.
Tytuł “Missa L’homme arme” wskazuje na wykorzystane w tym dziele cantus firmus, które pochodzi ze świeckiej pieśni francuskiej z początku XV wieku.
3.2. Podkreśl nazwisko kompozytora, który posiada w swym dorobku twórczym mszę L’homme armé.
Guillaume de Machaut, Josquin des Prés, Leoninus, Mikołaj z Radomia, Claudio Monteverdi
Josquin des Prés

Zadanie 4.
Ilustracja przedstawia zapis Ayre Johna Dowlanda, z którego korzystali wszyscy zasiadający wokół stołu wykonawcy. Jeden z nich nie tylko śpiewa, lecz także realizuje instrumentalny akompaniament.

4.1. Podaj nazwę instrumentu, na którym gra osoba śpiewająca partię cantus.
lutnia.
4.2. Podaj nazwy zastosowanych tu notacji: instrumentalnej i wokalnej.
Notacja instrumentalna: tabulatura
Notacja wokalna: menzuralna
4.3. Podaj nazwę epoki, w której stosowano przedstawioną notację wokalną i instrumentalną.
renesans

Zadanie 5.
Przykłady nutowe zawierają początkowe fragmenty dwóch utworów religijnych, skomponowanych w tej samej epoce, lecz zróżnicowanych pod względem stylistycznym.
5.1. Pod każdym fragmentem podaj nazwę stylu, który reprezentuje ten utwór i uzasadnij swoją odpowiedź, wskazując dwa argumenty dotyczące obsady utworu i zastosowanych środków techniki kompozytorskiej.

Przykład 1.
Nazwa stylu: stile moderno
Uzasadnienie: obsada wokalno-instrumentalna/zastosowanie basso continuo

Przykład 2.
Nazwa stylu: stile antico
Uzasadnienie: obsada wokalna a cappella/obecność techniki imitacyjnej

5.2. Określ epokę, w której powstały oba utwory.
barok
Zadanie 6.
W baletach wystawianych w XVII wieku w pałacu królewskim w Wersalu, czynny udział brał cały dwór monarszy, łącznie z królem – zapalonym tancerzem. Poniżej przedstawiono scenę z baletu, w której francuski król wystąpił w stroju „Króla Słońce”.

6.1. Podaj imię króla przedstawionego na ilustracji.
Król Ludwik XIV
6.2. Podaj nazwisko słynnego kompozytora, który pisał muzykę baletową i operową dla francuskiego dworu królewskiego w XVII wieku.
Jean Baptiste Lully
6.3. Podaj nazwisko związanego w XVII w. z francuskim dworem królewskim słynnego komediopisarza, który był współtwórcą komedii baletowej.
Molier

Zadanie 7.
Podaj nazwisko kompozytora i tytuł „monumentalnego dzieła”, o którym mowa w cytowanym tekście.

„W Londynie brał […] udział w uroczystych obchodach ku czci Haendla, widział, że muzyka wielkiego rówieśnika Bacha stała się własnością tysięcy, że olbrzymie rzesze słuchaczy zachwycały się jego oratoriami. Te masowe festiwale muzyki Haendlowskiej jakże różniły się od koncertów, na których wobec garstki znawców i melomanów prezentował […] dotychczas swoje utwory, komponowane na stanowisku nadwornego kompozytora Esterházyego w Eisenstadt […]. Różnica była ogromna i tym większa podnieta do pójścia w ślady Haendla. Na szczytach mistrzostwa zapragnął […] ukoronować swą twórczość dziełem monumentalnym, a zarazem przystępnym, przemawiającym do masowego odbiorcy.”

Nazwisko kompozytora: Joseph Haydn
Tytuł dzieła: „Stworzenie świata”
Zadanie 8.
Przemiany klasycznych form cyklicznych w XIX wieku często związane były z ideą „jedności w różnorodności”, czyli scalenia wielkiej formy metodą motywicznego pokrewieństwa części cyklu. Przykłady realizacji tej idei znajdujemy m.in. w twórczości Ludwiga van Beethovena. Wymień jeden z utworów Beethovena, w którym nastąpiło „scalenie” wielkiej formy i wyjaśnij, w jaki sposób ono zostało dokonane.
Nazwa utworu: „V Symfonia c-moll”
Wyjaśnienie: Scalenie wielkiej formy, jaka jest V Symfonia nastąpiło poprzez czterodźwiękowy motyw czołowy, który jest myślą przewodnią, wiążącą wszystkie cztery części

Zadanie 9.
W muzyce XIX wieku określenie „liryka” dotyczyło nie tylko utworów z poetyckim (lirycznym) tekstem, lecz zostało także przeniesione na grunt muzyki instrumentalnej. Wymień trzy nazwy nadawane wówczas miniaturom instrumentalnym o lirycznym charakterze.
pieśń bez słów
nokturn
kołysanka

Zadanie 10.
10.1. Poniżej przedstawiono fragmenty trzech utworów Fryderyka Chopina, reprezentujące trzy różne tańce, obecne w jego twórczości.
Rozpoznaj, który taniec reprezentuje każdy z przykładów nutowych, i podaj jego nazwę.
Przykład 1.

Przykład 2.

Przykład 3.

Przykład 1. polonez
Przykład 2. walc
Przykład 3. mazurek

10.2. Podaj nazwisko innego kompozytora, w którego twórczości obecne s¹ wszystkie trzy tańce przedstawione w powyższych przykładach.
Aleksander Skriabin

Zadanie 11.
W tabeli wymieniono tytuły dzieł symfonicznych o charakterze programowym.
11.1.Podaj nazwiska kompozytorów tych dzieł, przy każdym określ nazwę formy lub gatunku muzycznego, który reprezentuje.
11.2. Przyporządkuj każdemu z tych utworów jeden z wymienionych poniżej typów programu.
Typy programu:

• autobiograficzny
• filozoficzny
• literacki
• malarski
• historyczny

Tytuł dzieła:
1. Fantastyczna
2. Szecherezada
3. Rok 1812
4. Stanisław i Anna Oświecimowie

1.H. Berlioz/symfonia/autobiograficzny
2.M. Rimski-Korsakow/suita/literacki
3.P. Czajkowski/uwertura/historyczny
4.M. Karłowicz/poemat symfoniczny/malarski

Zadanie 12.
12.1. Poniżej zamieszczono tytuły muzycznych traktatów teoretycznych oraz nazwiska autorów traktatów o muzyce.

A. Technika mojego języka muzycznego
B. Ars nova
C. Opera i dramat
D. Traktat o harmonii
E. Traktat o instrumentacji i orkiestracji

1. Richard Wagner
2. Jean Philippe Rameau
3. Hector Berlioz
4. Olivier Messiaen
5. Philippe de Vitry
6. Henricus Glareanus

Każdemu traktatowi (A.–E.) przyporządkuj nazwisko jego twórcy spośród niżej wymienionych nazwisk (1.–6.).
A. 4, B. 5, C.1, D. 2, E. 6

12.2. Uporządkuj traktaty chronologicznie. Jako pierwszy zapisz numer tego traktatu, który powstał chronologicznie najwcześniej.
B, D, E, C, A

W każdym z zadań 13.–20. przed przystąpieniem do analizy dołączonych przykładów dźwiękowych i nutowych zapoznaj się dokładnie z treścią poleceń.
Niestety, Centralna Komisja Egzaminacyjna nie upubliczniła nagrania do tego zadania, więc jego rozwiązanie nie jest możliwe.

Zadanie 20.
Poniżej przedstawiono początkowy fragment I Kwartetu smyczkowego Już się zmierzcha Góreckiego.

Kompozytor wykorzystał w nim (po 5-taktowym wstępie) zapisaną poniżej melodię, stanowiącą cantus firmus czterogłosowej pieśni Wacława z Szamotuł Już się zmierzcha (stąd tytuł).

20.1. Melodia cantus firmus w postaci oryginalnej pojawia się w kwartecie w partii altówki. W pozostałych głosach podlega imitacji z zastosowaniem inwersji, raka i raka inwersji. Określ, jaki rodzaj imitacji występuje w partii I skrzypiec (uwaga – powtórzony na początku dźwięk fis2 należy interpretować jako jeden dźwięk).
Odpowiedź: inwersji
20.2. Podaj nazwę ścisłej techniki imitacyjnej, zastosowanej w przedstawionym fragmencie kwartetu.
Odpowiedź: kanoniczna
20.3. Podaj wiek, w którym powstała pieśń Wacława z Szamotuł.
Odpowiedź: XVI wiek
20.4. Wymień inny utwór Góreckiego zawierający cytat staropolskiej melodii.
Odpowiedź: Muzyka staropolska na orkiestrę

Zadanie 21.
Napisz wypracowanie na jeden z niżej podanych tematów. W pracy wykorzystaj wyniki analizy przykładów muzycznych z II części arkusza.
Temat nr 1:
Przedstaw genezę i przemiany solowego koncertu instrumentalnego na przykładzie wybranych koncertów skrzypcowych różnych epok.
Temat nr 2:
Przedstaw twórczość Henryka Mikołaja Góreckiego w kontekście przemian jego indywidualnego stylu.

***
Sprawdź również:

• Matura 2015. HISTORIA MUZYKI poziom rozszerzony dla LO [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE] i inne przedmioty z tegorocznej matury. Również te najmniej popularne! Sprawdź!

• Matura 2015. JĘZYK POLSKI poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. MATEMATYKA poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015 BIOLOGIA [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: MATEMATYKA poziom rozszerzony dla LO [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015 WOS [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015 FIZYKA [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]