Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań przeprowadza prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Do jego zadań należy przygotowanie, zorganizowanie i przeprowadzenie spisu powszechnego, a także opracowanie i publikacja zebranych danych.
Do prac spisowych zalicza się prace przygotowawcze, spisy próbne, spis powszechny, badania kontrolne, opracowanie wyników, badania uzupełniające, udostępnianie i rozpowszechnianie wyników. Dane zebrane w spisie powszechnym mogą być łączone z danymi zebranymi w innych badaniach statystycznych, w tym w powszechnym spisie rolnym, który odbędzie się w 2020 r.
Pracami spisowymi kierują: w skali kraju prezes GUS, w województwie - wojewoda, w gminie - wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Kiedy spis powszechny?
Z zaproponowanego projektu ustawy wynika, że narodowy spis powszechny ludności i mieszkań ma się odbywać od 1 kwietnia 2021 r. do 30 czerwca 2021 r. Sprawdzany będzie stan na dzień 31 marca 2021 r., godzinę 24.
Wcześniej odbędą się dwa spisy próbne. Pierwszy obejmie jedynie dwie gminy i odbędzie się w 2019 r. Będą to gminy Czerwińsk nad Wisłą w województwie mazowieckim oraz Sierakowice w województwie pomorskim. Ten spis odbędzie się w dniach 1-31 października 2019 r.
Drugi próbny spis powszechny obejmie już 16 gmin, każda w jednym z województw w Polsce. W Wielkopolsce będzie to gmina Puszczykowo w powiecie poznańskim. Ten spis będzie się odbywał w 2020 r. od 1 do 30 kwietnia.
Spis powszechny - kogo obejmuje?
Spis powszechny obejmuje osoby fizyczne, stale i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach, a także osoby fizyczne nie mające miejsca zamieszkania, czyli bezdomne. Poza tym w spisie powszechnym ujmuje się mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz pomieszczenia zamieszkane nie będące mieszkaniami.
Nie dotyczy on z kolei szefów i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych obcych państw, oraz ich rodzin.
Jak przeprowadza się spis powszechny?
Spis powszechny przeprowadza się z wykorzystaniem bezpiecznych technologii informatycznych i komunikacyjnych. W szczególności w postaci elektronicznej.
Przeprowadza się go metodą obserwacji pełnej. Osoba fizyczna objęta spisem, musi przeprowadzić tzw. samospis internetowy. Będzie on prowadzony od 1 kwietnia do 16 maja 2021 r. Samospis jest prowadzony z użyciem systemu teleinformatycznego za pośrednictwem dedykowanej aplikacji dostępnej na stronie GUS.
Jeśli ktoś nie ma możliwości przeprowadzenia samospisu, udostępniane będą pomieszczenia, w których można tego dokonać. Szukać ich będzie trzeba w: jednostkach służb statystyki publicznej, urzędach wojewódzkich, urzędach miast i gmin oraz innych gminnych jednostkach organizacyjnych. Można tam będzie liczyć na pomoc w wypełnieniu samospisu.
Jeśli ktoś nie może dopełnić obowiązku samospisu ze względu na stan zdrowia lub inną uzasadnioną przyczynę, dane zbiera za pomocą wywiadu telefonicznego - rachmistrz telefoniczny lub wywiadu bezpośredniego – rachmistrz terenowy.
Osoby wytypowane do spisu są zobowiązane do udzielenia dokładnych i zgodnych z prawdą informacji. Nie można odmówić udzielenia informacji do spisu powszechnego. Grozi za to grzywna. Dane dotyczące osób małoletnich i nieobecnych przekazują osoby pełnoletnie mieszkające z nimi.
Jakie dane zbiera się w spisie powszechnym?
W narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań zbiera się bardzo szerokie dane. Dzielą się one na kilka kategorii.
Według ustawy są to:
1. Charakterystyka demograficzna:
- płeć,
- wiek,
- adres zamieszkania,
- stan cywilny,
- kraj urodzenia,
- kraj posiadanego obywatelstwa.
2. Aktywność ekonomiczna:
- bieżący status aktywności zawodowej – pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo,
- lokalizacja miejsca pracy,
- rodzaj działalności zakładu pracy,
- zawód wykonywany,
- status zatrudnienia,
- wymiar czasu pracy,
- rodzaj źródła utrzymania osób,
- rodzaje pobieranych świadczeń.
3. Poziom wykształcenia.
4. Niepełnosprawność:
- samoocena niepełnosprawności,
- orzeczenie o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy,
- grupy schorzeń powodujące trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
5. Migracje wewnętrzne i zagraniczne:
- okres zamieszkania w obecnej miejscowości,
- miejsce poprzedniego zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej,
- miejsce zamieszkania rok przed spisem,
- fakt przebywania kiedykolwiek za granicą,
- rok przyjazdu albo powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej,
- miejsce zamieszkania za granicą – kraj (dla osób przebywających kiedykolwiek za granicą);
- kraj przebywania i rok wyjazdu z Rzeczypospolitej Polskiej (dla osób przebywających czasowo za granicą).
6. Charakterystyka etniczno-kulturowa:
- narodowość – przynależność narodowa lub etniczna,
- język, którym posługują się osoby w kontaktach domowych,
- wyznanie – przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego.
7. Gospodarstwa domowe i rodziny:
- stopień pokrewieństwa z reprezentantem gospodarstwa domowego,
- tytuł prawny do zajmowanego mieszkania.
8. Stan i charakterystyka zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki):
- rodzaj pomieszczeń mieszkalnych,
- stan zamieszkania mieszkania,
- własność mieszkania,
- liczba osób w mieszkaniu,
- powierzchnia użytkowa mieszkania,
- liczba izb w mieszkaniu,
- wyposażenie mieszkania w urządzenia techniczno-sanitarne,
- rodzaj paliwa stosowanego do ogrzewania mieszkania,
- tytuł prawny zamieszkiwania mieszkania,
- rodzaj budynku, w którym znajduje się mieszkanie,
- stan zamieszkania budynku,
- wyposażenie budynku w urządzenia techniczne,
- powierzchnia użytkowa mieszkań w budynku,
- liczba izb w budynku,
- własność budynku,
- liczba mieszkań w budynku,
- rok wybudowania budynku.
Spis powszechny - jak zostać rachmistrzem?
Spis powszechny przeprowadzać będą rachmistrze. Do zadań gminy należy m. in. organizacja naboru na rachmistrzów terenowych oraz wsparcie tych, którzy będą zbierali informacje wśród osób bezdomnych.
Zobacz również: Eksploratorzy odnaleźli na Mazurach wrak działa pancernego z II wojny światowej. Wśród nich był poznaniak. To unikatowe znalezisko [ZDJĘCIA]
W naborze na rachmistrzów terenowych mogą uczestniczyć osoby:
- pełnoletnie,
- zamieszkałe na terenie danej gminy,
- cieszące się nieposzlakowaną opinią,
- posiadające co najmniej wykształcenie średnie,
- posługujące się językiem polskim w mowie i piśmie,
- które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Informację o prowadzonym naborze udostępni gminny komisarz spisowy, czyli wójt, burmistrz lub prezydent w siedzibie urzędu gminy lub internetowym Biuletynie Informacji Publicznej.
Kandydaci muszą przejść szkolenie, a po nim zdać egzamin na wynik min. 60 proc. Kolejność mianowania rachmistrzów ustala się według osiągniętego wyniku.
Prace wykonuje się na podstawie umowy zlecenia. Wynagrodzenie to iloczyn dwóch czynników: stawki 7 zł brutto i liczby prawidłowo spisanych osób.
Możliwe jest także przyznanie dodatków spisowych lub nagrody spisowej dla osób, które pracują przy spisie powszechnym.
Dla rachmistrza telefonicznego dodatek wylicza się na podstawie: iloczynu stawki 4 zł brutto i liczby przeprowadzonych wywiadów telefonicznych lub iloczynu stawki 12 zł brutto i liczby pełnienia dni dyżuru przy udzielaniu informacji na infolinii spisowej i umawiania wywiadów bezpośrednich.
Spis powszechny - koszt
Według projektu ustawy, koszty przeprowadzenia spisu powszechnego w 2021 r. to w latach 2019-2022 - 386 mln zł. Z tej kwoty w 2019 r. zostanie wydane 12 mln zł, w 2020 r. - 23 mln zł, w 2021 r. (roku spisu powszechnego) - 342 mln zł oraz 9 mln zł w 2022 roku.
Czytaj również:
Sprawdź też:
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
